Kapsam

Madde 1-Bu Kararname'ye göre Türkiye'de kurulmuş ve kurulacak olan Özel Finans Kurumları ile, yabancı memleketlerde teşekkül etmiş olup da bu Kararname çerçevesinde Türkiye'de faaliyette bulunan veya bundan sonra aynı usullerle Türkiye'de faaliyete geçecek olan özel finans kurumları bu kararname hükümlerine tabidir.

Bu kararnameye veya özel kanunlarına göre yetkili kılınanlardan başka hiçbir gerçek veya tüzel kişi, aslen veya fer'an meslek edinerek, fon kabul edemez veya kullandıramaz.

Özel finans kurumlarının kuruluş, organ, faaliyet ve tasfiyesine ilişkin esaslar ve usuller, T.C.Merkez Bankası'nın görüşü alınarak Başbakanlık'ça düzenlenir. Düzenleme dışı kalan hususlarda Türk Ticaret Kanunu ve ilgili diğer kanun hükümleri uygulanır.

Madde 2-(84/7833 sayılı B.K.K. ile değişik) Bu kararnamede yer alan bazı kavramların anlamları karşılarında gösterilmiştir.

a) Kurum :Özel finans kurumu

b) Banka :Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

c) Cari hesap :Bu hesap, Türk Lirası veya tebliğlerle belirlenecek esaslar dahilinde döviz cinsinden açılabilen ve istenildiğinde kısmen veya tamamen her an geri çekilebilme özelliği taşıyan, karşılığında hesap sahibine faiz, kâr veya her ne nam altında olursa olsun bir bedel ödenmeyen ve tasarruf mevduatı sigorta fonu kapsamına girmeyen fonların oluşturduğu bir hesap türüdür.

d) Katılma hesabı :Kurum'a "Kâr ve Zarara Katılma Hesabı Akdi" karşılığında yatırılan ve bu fonların kullanılmasından doğacak kâr ve zararlara katılma sonucunu doğuran, gerçek ve tüzel kişilerce yatırılan fonlardır.

e) Hesaplar :Cari hesap ve katılma hesabı.

Madde 3-(93/5104 sayılı B.K.K. ile değişik) Özel finans kurumları anonim şirket şeklinde kurulabilir ve ödenmiş sermayeleri 3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 5 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (d) bendi ile 78 inci maddesine göre belirlenen miktardan az olamaz.

Yabancı ortakların sahip oldukları sermaye paylarının Bankaca alım satımı yapılan döviz cinsinden nakit olarak Türkiye'ye getirilmesi zorunludur.

Madde 4-Kurumlar, Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulurlar.

Organlar

(85/10129 sayılı B.K.K. ile eklenmiştir.) Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, kurum genel kurullarında bir temsilci bulundurur. Temsilci, genel kurul tutanağını imzalar.

Kurumlar hesaplarını tutmak için gerekli teknik önlemleri almak zorundadırlar. Faaliyet izni verebilmesi için bu tedbirlerin alındığının belgelenmiş olması aranır.

(85/10129 sayılı B.K.K. ile eklenmiştir.) Kurum, Türk Ticaret Kanunu ile diğer mevzuatın çek ile ilgili hükümlerine tabidir.

Madde 8-Kurum tarafından gerçek veya tüzel kişilere kullandırılan fonla ilgili faaliyetten doğan geçici kâr, gerçek veya tüzel kişilerce kuruma ödenir veya zarar kurumdan tahsil edilir. Gerçek veya tüzel kişilere ödenen veya bu kişilerden tahsil edilen meblağlar kurum için kesindir. Fon kullanan gerçek veya tüzel kişi tarafından kâr dolayısıyla ödenen meblağlar bu kişilerce gider yazılır; zarar dolayısıyla gerçek veya tüzel kişilerin aldığı meblağ ise kâr ve zarar hesabına intikal ettirilir. Kurumca ödenen zararları ve tahsil edilen kârları kurum, bu konuda yapılacak düzenlemelere göre muhasebeleştirir.

Bu işlemlerle ilgili olarak Türk Ticaret Kanunu'ndan ve Vergi Kanunlarından doğan tüm mükellefiyetler, fon kullanan gerçek ve tüzel kişilerin mükellefiyet ve sorumluluğunda kalır.

a) Paylarına isabet eden net kârlar,

b) Kurumun tasfiyesi sırasında paylarına düşen aktiflerden nakde dönüşen kısımlar,

Dövizle ödeme yapan yurt dışında mukim hesap sahipleri ve yurt dışında çalışarak döviz geliri elde eden Türk uyruklu hesap sahiplerinin alacaklı oldukları tutarlar yurt dışına serbestçe transfer edilebilir.

Başbakanlık gerekli gördüğü takdirde, transferi istenen kârlara ilişkin vergi beyannamelerini ve kayıtları inceletebilir ve diğer meblağların kurum defter ve kayıtları ile tasfiye sonuçlarına uygunluğunu her zaman inceleme hakkını haizdir.

Madde 10-Bu kararnameye tabi kurumların elde ettikleri kârlardan Türkiye'de mukim olmayan sermaye sahiplerine isabet eden net miktarların tamamı veya bir kısmı Kurum'un talebi ve Başbakanlığın kararı ile sermayeye ilave edilebileceği gibi mevzuat çerçevesinde diğer işletmelere ve alanlara da yatırılabilir.

Küçükler adına ve yalnızca bunlara ödeme yapılmak kaydıyla açtırılan hesaplarda maddede yazılı zaman aşımı süreleri küçüğün reşit olduğu tarihte işlemeye başlar.

Denetime Yetkili Kamu Mercileri

Madde 12-Kurumların işlem ve hesapları Banka'ca denetlenir. Başbakanlık her zaman bu kurumlarda denetleme yetkisini haizdir.

Yapılan denetlemeler sonunda, Kurumların mevzuat ve işletme amaç ve ilkelerine aykırı durum ve işlemleri tesbit edildiğinde, Başbakanlıkça uygun bir süre verilerek, mevzuat ve işletme amaç ve ilkelerine uygunluğun sağlanması istenir.

1)Kurumun durumu mevzuata ve işletme amaç ve ilkelerine uygun bulunursa, Kuruma belirlenecek süre içerisinde kendi kendini tasfiye etmesi bildirilir. Tasfiye, en çok iki yıl içinde, Başbakanlığın veya görevlendireceği bir ticari bankanın gözetiminde yapılır.

2)Kurumun durumunun mevzuata ve işletme amaç ve ilkelerine uygun olmadığı tespit edildiği takdirde ve Kurumun belirlenen süre içinde kendi kendini tasfiye edememesi halinde; Başbakanlık, Bakanlar Kuruluna tedrici tasfiye kararı alınması için başvurur.

Kurumun tedricen tasfiyesi Başbakanlığın belirleyeceği bir ticari banka tarafından yürütülür. Tedrici tasfiye işlemleri her altı ayda bir düzenlenen raporla Başbakanlığa bildirilir.

Tasfiye karar ve işlemlerinde Türk Ticaret Kanunu, İcra İflas Kanunu ve diğer mevzuatın tasfiye ile ilgili hükümleri uygulanmaz. Tasfiye konusunda uygulanacak usuller Başbakanlık'ça belirlenir.

B)Tasfiye işlemleri cari hesaplar, katılma hesapları ve kurum hesapları için ayrı ayrı yürütülür. Bu işlemlere ilişkin esas ve usuller Başbakanlık'ça düzenlenir.

Madde 14-Bu kararnameye ve kararnameye bağlı olarak çıkarılacak tebliğlere aykırı davranışlardan dolayı kovuşturma yapılması, Başbakanlık'ça Cumhuriyet Savcılığı'na yazılı başvuruda bulunulması suretiyle olur. Bu başvuru ile Başbakanlık aynı zamanda müdahil sıfatını kazanır.

Cumhuriyet Savcıları kovuşturmaya mahal olmadığına karar verirlerse Başbakanlık kendisine tebliğ edilecek bu kararlara karşı itiraza yetkilidir.

Genel Düzenlemeler

Madde 15-Başbakanlık bu kararnameye ilişkin olarak çıkaracağı tebliğler ile aşağıdaki hususlarda ve gerekli göreceği sair hususlarda düzenleme yapmaya yetkili kılınmıştır.

a) Bu kararnamede tesbit edilen ilkelere aykırı olmamak kaydıyla fon toplama ve kullandırmanın ve gerektiğinde iptalinin, esaslarını belirlemek ve bu konu ile ilgili tanımlar getirmek,

b) Cari hesaplar, katılma hesapları ve kurum hesabının muhasebeleştirme şekil ve esasları ile kâr ve zararın hesaplanıp dağıtılma ilkelerini belirlemek,

c) Şube açılması ile ilgili ilkeleri saptamak,

e) Kuruluşa ilişkin müracaat şekil ve izin şartlarını saptamak,

f) Kuruluş izni almış kurumlara faaliyet izni vermek ve faaliyet izninin iptali için Bakanlar Kurulu'na teklifte bulunmak,

g) Hisse senetlerinin sahip olabileceği oy hakkını ve genel kurulda oy kullanma şeklini düzenlemek,

h) Kurum organlarının oluşturulması ile çalışma esaslarını belirlemek,

ı) Cari hesaplar ile katılma hesaplarının özelliklerini ve bu fonlarda toplanan meblağların kullanım yerlerini saptamak,

j) Kurumun işletmeler kurması ve iştirakte bulunması hususlarında ilkeler saptamak ve düzenlemeler yapmak,

k) Bu kararnamede belirlenen esaslar uyarınca cari hesapların, katılma hesaplarının ve Kurum hesaplarının tasfiyesine ilişkin düzenlemeler yapmak,

l) (85/10129 sayılı B.K.K. ile eklenmiştir.) Kurumların ilan ve reklamlarının, çeşit, şekil, nitelik ve miktar itibariyle esas ve şartlarını bankalar uygulamasına benzer şekilde tesbit etmek.

m) (93/5104 sayılı B.K.K. ile eklenmiştir.) Kurumların faaliyete geçtikten sonra bulundurmaları gereken asgari özkaynak tutarlarına ilişkin düzenlemeler yapmak.

Başbakanlık'ça yapılan düzenlemelere aykırı davranışlar, bu kararnameye aykırı davranış sayılır.

Geçici Madde 1-(91/2130 sayılı B.K.K. ile eklenmiştir.) Kurumlar, 31/12/1993 tarihine kadar ödenmiş sermayelerini 75 milyar liraya çıkarmadıkları takdirde, bunlar hakkında 12 nci madde hükümleri uygulanır.

Yürürlük

Madde 16- Bu kararname yayımından iki ay sonra yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 17-Bu kararnameyi Başbakanlık yürütür.