BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI’NDAN :

ÖZEL FİNANS KURUMLARININ KURULMASI HAKKINDA 16.12.1983 GÜN VE 83/7506 SAYILI KARARNAME EKİ KARAR’A İLİŞKİN SERMAYE TABANI/RİSK AĞIRLIKLI VARLIKLAR VE GAYRİNAKDİ YÜKÜMLÜLÜKLER STANDART RASYOSU TEBLİĞİ

(11.1.1997 Gün, 22874 Sayılı Resmi Gazete'de Yayımlanmıştır.)

83/7506 sayılı Kararname Eki Karar’ın 15 inci maddesinin (m) bendi gereğince, özel finans kurumlarının sermaye arttırımlarında ve özkaynaklarının mevcut ve potansiyel riskler nedeniyle oluşacak zarara karşı korunmasında uyulacak "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosu ile ilgili tanımlar, uygulama yöntemleri, risk ağırlıkları ve asgari oran aşağıda açıklanmaktadır.

Amaç

Madde 1- Bu Tebliğ’in amacı, özel finans kurumlarının özkaynakları ile varlıkları, gayrinakdi yükümlülükleri arasında kurulan ve aşağıda tanımı verilerek açıklanan "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosuna dayanarak, özel finans kurumlarının özkaynaklarının riski karşılayabilecek belirli bir düzeyde idame ettirilmesinin sağlanması ve bu konuda sermaye yetersizliğinden doğabilecek riskin azaltılmasıdır.

Tanımlar

Madde 2- Bu Tebliğ’de belirtilen ve kurumlarca uyulması gereken, "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosu ile ilgili tanım ve kavramlar aşağıda açıklanmaktadır.

A- "Sermaye":

"Sermaye", ana sermaye ve katkı sermayenin toplamından meydana gelir.

a- "Ana Sermaye":

"Ana Sermaye"yi, ödenmiş sermaye, yasal yedekler, statü yedekleri ve kurumların üç aylık hesap özetlerinde yeralan dönem karı ve geçmiş yıllar karı oluşturur. Söz konusu hesaplamada kurumların üç aylık hesap özetlerinde yer alan dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamı indirim kalemi olarak dikkate alınır.

b- "Katkı Sermaye":

"Katkı Sermaye", kurumların kullandırdıkları fonlarla ilgili olarak ileride ortaya çıkabilecek riskler için genel olarak ve herhangi bir işlemle ilgili olmaksızın ayırdıkları serbest karşılıklar, işletme kullanımındaki duran varlıklardaki değer artışı, finansal kiralama konusu duran varlıklardaki değer artışı ve iştiraklerdeki değer artışı toplamından oluşur. Katkı sermaye hesabında işletme kullanımındaki duran varlıklardaki değer artışı ve finansal kiralama konusu duran varlıklardaki değer artışının tamamı, iştiraklerdeki değer artışının ise % 75’i dikkate alınır. Serbest karşılıkların risk ağırlıklı varlıklar, gayrinakdi yükümlülükler toplamının %2 sini aşan kısmı, katkı sermaye hesaplamasında dikkate alınmaz.

Kurumlar, bu Tebliğ konusu rasyonun hesaplanmasına münhasır olmak üzere Mart, Haziran ve Eylül ayları sonları itibariyle, finansal kiralama konusu varlıklara ilişkin olanlar hariç olmak üzere, aktiflerindeki sabit kıymetleri için Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından 1987 yılı temel alınarak söz konusu üçer aylık dönemler itibariyle açıklanan Toptan Eşya Fiyatları Endeksindeki artış oranının % 10 eksiğini esas alarak yeniden değerleme yapabilir ve bulunacak tutara katkı sermaye içinde yer verebilirler.

Katkı sermayenin ana sermayenin % 100’ünden fazla olan bölümü sermayenin hesabında dikkate alınmaz.

B- "Sermayeden İndirilen Değerler":

"Sermayeden İndirilen Değerler"i;

a- Mali İştirakler (Bankalar, Sigorta ve Reasürans Şirketleri, Özel Finans Kurumları, Finansal Kiralama Şirketleri, Finansman Şirketleri, Faktoring Şirketleri, Sermaye Piyasası Aracı Kurumları, Risk Sermayesi Kuruluşları, Yatırım Ortaklıkları, Genel Finans Ortaklıkları, Yetkili Müesseseler gibi diğer mali kuruluşlara olan iştirakler),

b- Özel Maliyet Bedelleri,

c- İlk Tesis Giderleri,

d- Özel finans kurumlarının sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip olan ortaklarına ve bu ortakların sermayelerinin doğrudan veya dolaylı olarak %25 ve daha fazlasına iştirak ettikleri ortaklıklara kullandırılan fonlar,

e- Peşin Ödenen Giderler,

f- İştiraklerin ve sabit kıymetlerin rayiç değerleri bilançoda kayıtlı değerlerinin altında ise aradaki fark,

oluşturur.

C- "Sermaye Tabanı":

"Sermaye Tabanı", sermayeden, bu Tebliğ’in 2 nci maddesinin B fıkrasındaki değerlerin indirilmesi suretiyle bulunur.

D- "Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler":

"Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler", Tebliğ ekinde yeralan cetvelde çeşitli oranlardaki risk ağırlıklarına göre tasnif edilerek gruplandırılmış kurum aktif değerleri ile gayrinakdi yükümlülüklerden oluşur.

Sermayeden indirilen değerler; risk ağırlıklı varlıklar, gayrinakdi yükümlülükler kapsamında ayrıca risk ağırlığına tabi tutulmaz.

Söz konusu cetvelle ilgili açıklamalar ve değişiklikler Hazine Müsteşarlığı’nca yapılarak ilgililere duyurulur.

Kurumlara dair mevzuatta yapılan değişiklikler sonucu yeni tanımlanan kalemler ve yeni finansal enstrümanlar olarak geliştirilen ve tanımlanan işlemler ile ilgili olarak bu Tebliğ eki cetvelde henüz risk ağırlığı verilmemiş bulunan hesaplar Müsteşarlıkça ayrıca düzenleninceye kadar %20 risk ağırlığına tabi tutulacaktır.

Asgari Oran, Hesaplama Ve Gönderilme Dönemi

Madde 3- "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosu asgari %8’dir.

Kurumlarca söz konusu rasyonun asgari %8 olarak tutturulması ve idame ettirilmesi gereklidir.

Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülüklere ilişkin tabloların her üç ayda bir Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonları itibariyle düzenlenmesi ve en geç belirtilen tarihleri takip eden 30 günlük süre içerisinde T.C. Merkez Bankası' na ve Müsteşarlığa gönderilmesi gerekmektedir.

Müsteşarlık, kurumların mali bünyelerini etkileyen diğer faktörleri de dikkate alarak, her bir kurum için belirtilen asgari oranın üzerinde bir oranın tesis edilmesini ve Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülüklere ilişkin tabloların daha sık aralıklarla düzenlenmesini ve gönderilmesini kararlaştırabilir.

Sermaye Arttırımının Şekli

Madde 4- "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosunun %8’in altında teşekkül etmesi halinde, rasyonun hesaplanma tarihlerini izleyen 6 aylık dönem içerisinde sermaye tabanı gerekli miktarda arttırılır. Sermaye tabanının eksik kısmının tamamlanması amacıyla sermayenin arttırılması halinde, arttırılan bedelden sermaye tabanının eksik kısmına eşit olan miktarın anılan 6 aylık sürede nakden tahsil edilmesi gerekir.

Geçici Madde 1- Özel finans kurumlarının sermayesinin %10 ve daha fazlasına sahip olan ortaklarına ve bu ortakların sermayelerinin doğrudan veya dolaylı olarak %25 ve daha fazlasına iştirak ettikleri ortaklıklara kullandırılan fonların;

a) 1997 yılı için %10’u,
b) 1998 yılı için %30’u,
c) 1999 yılı ve daha sonraki yıllar için %100’ü

sermayeden düşülür.

Geçici Madde 2- Halen kurulmuş bulunan özel finans kurumlarının, 31.12.1997 tarihine kadar ödenmiş sermayelerini, bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle özel finans kurumlarının kuruluşunda aranan asgari ödenmiş sermaye miktarına çıkarmaları zorunludur.

Geçici Madde 3- "Sermaye Tabanı/Risk Ağırlıklı Varlıklar, Gayrinakdi Yükümlülükler" standart rasyosunun;

a) 01.01.1997-30.06.1997 tarihleri arasında asgari %6,
b) 01.07.1997-31.12.1997 tarihleri arasında asgari %7,
c) 01.01.1998 tarihinden itibaren asgari %8

olarak tutturulması gerekir.

Yürürlük

Madde 5- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 6- Bu Tebliğ hükümlerini Hazine Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Bakan yürütür.



SERMAYE YETERLİLİĞİ ANALİZ FORMU

(.../.../... Tarihi İtibariyle)

 

I) ANA SERMAYE:

   
   

A) Ödenmiş Sermaye

 

B) Yasal Yedekler

 

C) Statü Yedekleri

 

D) Dönem Karı+Geçmiş Yıllar Karları

 

E) Dönem Zararı+Geçmiş Yılllar Zararları (-)

 
   

II) KATKI SERMAYE:

 

A) İşletme Kullanımındaki Duran Varlıklardaki Değer Artışı

 

B) Finansal Kiralama Konusu Duran Varlıklardaki Değer Artışı

 

C) (İştiraklerdeki Değer Artışı)*%75

 
   

III) SERMAYE (I+II)

 
   

IV) SERMAYEDEN İNDİRİLEN DEĞERLER (-):

 

A) Mali İştirakler (-)

 

B) Özel Maliyet Bedelleri (-)

 

C) İlk Tesis Giderleri (-)

 

D) Özel Finans Kurumlarının Sermayesinin %10 ve Daha Fazlasına Sahip Olan Ortaklarına ve Bu Ortakların Sermayelerinin Doğrudan veya Dolaylı Olarak %25 ve Daha Fazlasına İştirak Ettikleri Ortaklıklara Kullandırılan Fonlar (-)

 

E) Peşin Ödenen Giderler (-)

 

F) İştiraklerin ve Sabit Kıymetlerin Rayiç Değerleri Bilançoda Kayıtlı Değerlerininin Altında İse Aradaki Fark

 
   

V) SERMAYE TABANI (III-IV)

 
   

VI) RİSK AĞIRLIKLI VARLIKLAR:

RİSK AĞIRLIĞI

   

A) Bankalar

%20

B) Hazine Bonoları, Devlet İç Borçlanma Tahvilleri, Kamu Ortaklığı Fonu ve/veya
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından çıkarılan Gelir Ortaklığı Senetleri,
Hazine’nin kefaletiyle ihraç edilen menkul kıymetler ve altın hariç diğer menkul kıymetler

%100

C) Kısa Vadeli Alacaklar

%100

D) Orta ve Uzun Vadeli Alacaklar

%100

E) Finansal Kiralamadan Doğan Alacaklar

%50

F) Şüpheli Alacaklar (Net)

%100

G) İştirakler (Mali İştirakler Dışındakiler)

%100

H) Gelir Tahakkuk ve Reeskontları

%100

I) Finansal Kiralama Konusu Sabit Kıymetler (Net)

%50

İ) İşletme Kullanımındaki Sabit Kıymetler (Net)

%100
   

VII) GAYRİNAKDİ YÜKÜMLÜLÜKLER: RİSK AĞIRLIĞI

 

A) Teminat Mektupları

%100

B) Akreditifler

%100

C) Kabul Kredileri

%100

   

SERMAYE YETERLİLİĞİ STANDART RASYOSU

(V/VI+VII)%

KATKI SERMAYE / ANA SERMAYE

(II/I)%