Devlet Bakanlığından:

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar'a İlişkin 97-32/21 Sayılı Tebliğ

Amaç ve Kapsam

Madde 1- Bu Tebliğin amacı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'a göre faaliyet göstermek üzere yetkili müesseselerin kurulmasına, şube açmalarına, faaliyet ve denetimlerine dair esasları düzenlemektir.

Madde 2- Bu Tebliğin uygulamasında, 32 sayılı Karar'da yer alan tanımlara ilaveten;

Şube İzin Belgesi: Yetkili müesseselerin Müsteşarlıkça açılmasına izin verilen şubeleri için bulundukları mahallin adı belirtilmek suretiyle düzenlenen imzalı ve soğuk damgalı belgeyi,

Şube: Münhasıran yetkili müesseseye bağlı olarak çalışan idaresi yönetim kurulu kararı ile atanan yönetici vasıtasıyla yürütülen mahalli teşkilatı,

ifade eder.

Yetkili müessese izin belgesi bulunmayan kişi ve kuruluşların ticari amaçla döviz alım-satım faaliyetinde bulunmaları yasaktır.

Madde 4- Kurulmasına izin verilecek yetkili müesseselerin,

a) Anonim şirket olması,

b) Münhasıran yetkili müesseselerin faaliyet konuları ile iştigal etmek üzere kurulması,

c) Ödenmiş sermayelerinin 100 milyar Türk Lirasından az olmaması,

f) Hisse senetlerinin nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması,

g) Şirketi temsile ve idareye selahiyetli yöneticilerin yüksek öğrenim kurumlarından mezun ve mali konularda deneyimli olmaları,

h) Anasözleşmelerinin, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında mevzuat hükümlerine uygun olması,

şarttır.

a) Ortaklık anasözleşme taslağının,

b) Her bir kurucu ortak için;

Müflis olmadıklarına ilişkin Asliye Ticaret Mahkemelerinden ve konkordato ilan etmiş olmadıklarına ilişkin İcra Tetkik Hakimliklerinden alınacak belgelerin,

Vergi borcu bulunmadığına dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak belgelerin,

Ayrıntılı özgeçmişlerinin,

c) Müsteşarlıkca gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin,

eklenmesi zorunludur.

Başvuruları Müsteşarlıkça uygun görülenlere, Türk Ticaret Kanunu hükümleri dahilinde bir anonim şirket şeklinde kurulmak üzere ön izin verilir.

Madde 7- Yetkili müesseselerin kuruluş işlemleri ön izin tarihinden itibaren 90 gün içerisinde tamamlanarak bu süre dahilinde faaliyet izni almak üzere Müsteşarlığa başvuruda bulunulur.

Faaliyet izni almak üzere yapılacak başvuruya;

a) Anasözleşmenin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesi'nin bir nüshası,

c) (6.3.1998 tarih ve 23278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 98-32/22 sayılı Tebliğ ile değişik) Kuruluş işlemlerinin tamamlanmasını müteakip, 150 bin Alman Markı’nın şirket adına T.C. Ziraat Bankası’na yatırıldığını tevsik eden belge,

d) Şirket yönetim kurulunca şirketi idare ve temsil ile görevlendirilen yöneticilerin, öğrenim durumlarını gösterir belgeler ve özgeçmişleri,

e) İstihdam edilecek personel sayısı ve teknik donanım durumu ile ilgili bilgiler,

f) Faaliyette bulunacakları ilin valiliğince düzenlenen, işyerinin yeterli fiziki güvenlik önlemlerine sahip olduğunu gösterir belge,

eklenir.

Müsteşarlıkça yapılan inceleme neticesinde, durumları uygun görülen yetkili müesseselere faaliyette bulunma izni verilerek, şirket adına "Yetkili Müessese İzin Belgesi" düzenlenir.

Şirket adına düzenlenen "Yetkili Müessese İzin Belgesi" şirketin merkezinde herkesin görebileceği şekilde asılı bulundurulmak zorundadır.

Madde 8- Yetkili müesseselerin merkezlerine ilaveten şube açmaları Müsteşarlığın ön iznine tabidir. Şube açmak üzere yapılacak başvurulara yönetim kurulu kararı ile birlikte şube açılması nedenlerini belirtir bir raporun eklenmesi zorunludur. Yapılacak değerlendirme neticesinde durumları uygun bulunan yetkili müesseselere şube açma izni verilir.

Şube açma iznini müteakip 90 gün içerisinde;

a) Her bir şube için 4 üncü maddede belirtilen ödenmiş sermayeye 100 milyar Türk Lirası ilave edildiğine ilişkin Ticaret Sicili Gazetesi ve arttırılan sermayenin tamamının ödendiğini gösterir bankadan alınacak belgenin,

b) (6.3.1998 tarih ve 23278 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 98-32/22 sayılı Tebliğ ile değişik) 150 bin Alman Markı’nın şirket adına T.C. Ziraat Bankası’na yatırıldığını tevsik eden belgenin,

c) Faaliyette bulunacakları İlin Valiliklerince düzenlenmiş şubenin yeterli fiziki güvenlik önlemlerine sahip olduğunu gösteren belgenin,

d) Şubenin tesciline dair Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshasının,

e) Şubeyi idare ile görevlendirilen yöneticinin atanmasına dair yönetim kurulu kararı ile bu kişiye ait öğrenim durumunu gösterir belge ve özgeçmişinin,

"Şube İzin Belgesi" verilmesinden önce faaliyete geçen şubelere ait izinler Müsteşarlıkça iptal edilir.

Madde 9- Yetkili müesseselerin merkez ve şubeleri, Müsteşarlıkca izin verilen işyerleri dışında faaliyette bulunamazlar.

Yetkili müesseselerin ünvan değişikliği ile merkez ve şubelerinin nakli Müsteşarlığın iznine tabidir.

Hisse Devirleri

Madde l0- Yetkili müesseselerin ortaklarında değişikliğe neden olan hisse devirleri Müsteşarlığın iznine tabidir.

Hisseleri devralacak kişilerin kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması ve bu durumun Tebliğin 5 nci maddesinde belirtilen belgeler ile tevsiki gereklidir.

Yetkili müesseseler, faaliyet izni verildiği tarihten itibaren 1 yıl geçmedikçe hisse devrinde bulunamazlar.

Faaliyet Konusu

Madde 11- Yetkili müesseseler aşağıda belirtilen faaliyetlerde bulunurlar.

A- Dövize İlişkin İşlemler:

b) Efektifleri daha küçük veya daha büyük küpürlerle veya ayrı cins efektiflerle değiştirmek.

c) Merkez Bankası’nca tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövizi natık çekleri satın almak ve uluslararası kredi kartları karşılığında ödeme yapmak.

d) Merkez Bankası bünyesinde kurulan Döviz ve Efektif Piyasalarında, öngörülen şartları yerine getirmek kaydıyla anılan Bankaca belirlenen esaslar ve usuller dahilinde döviz ve efektif alım satımı yapmak,

B- Kıymetli Maden ve Taşların İthal ve İhracına İlişkin İşlemler:

a) İşenmiş kıymetli madenler, işlenmiş veya işlenmemiş kıymetli taşlar ve eşyayı İthalat Rejimi Kararı ve Yönetmeliği esasları dahilinde ithal etmek.

b) İşlenmiş veya işlenmemiş kıymetli madenler, taşlar ve eşyayı İhracat Rejimi Kararı ve Yönetmeliği esasları dahilinde ihraç etmek.

c) İşlenmemiş kıymetli madenler ve taşların geçici ithalini ve işlendikten sonra ihracını yapmak.

d) İşlenmiş veya işlenmemiş gümüşü ve gümüşden mamül eşyayı İthalat ve İhracat Rejimi esasları çerçevesinde ithal ve ihraç, işlenmemiş gümüşü geçici olarak ithal ederek, işlendikten sonra ihracını yapmak.

Yetkili müesseseler yukarıda belirtilen işlemler dışındaki faaliyetlerde bulunamazlar.

Hesap ve Belge Düzeni

Madde l2- Yetkili müesseseler Türk Parası Kıymetini Koruma ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde faaliyette bulunurlar.

Yetkili müesseseler Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu'na göre işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları tutmak zorundadırlar.

Merkez Bankasınca belirlenen esaslar dahilinde her bir işlem itibariyle döviz alımlarında "Döviz Alım Belgesi", döviz satımlarında "Döviz Satım Belgesi" düzenlerler. Döviz alım ve satım işlemlerini, kayıt dışı bırakamazlar ve mahiyetlerine uygun düşmeyen bir şekilde muhasebeleştiremezler.

Yetkili Müesseseler satın aldıkları dövizleri 32 sayılı Karar ve bu Karar'a ilişkin Merkez Bankası Genelgeleri ile tespit edilen oran ve esaslar dahilinde anılan Bankaya devrederler.

Müsteşarlıkça faaliyetleri iki kez geçici olarak veya tespit edilen fiilin mahiyetine göre sürekli olarak durdurulan yetkili müesseselerin "Yetkili Müessese İzin Belgeleri" iptal edilir.

Madde 14- Faaliyet izni bulunmayanlar veya iptal edilenler, yetkili müessese olarak faaliyette bulunamayacakları gibi ticaret ünvanlarında, ilan ve reklamlarında veya işyerlerinde faaliyette bulundukları izlenimini yaratacak hiç bir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.

Bilgi Verme

Madde 15- Yetkili müesseseler, yıllık bilanço ve kar-zarar cetvelleri ile ayrıca yıllık döviz alım satım işlem hacmini ve Merkez Bankasına yaptıkları zorunlu döviz devirlerini içeren yıllık faaliyet raporunun bir örneğini, takibeden yılın Nisan ayı sonuna kadar Müsteşarlığa gönderirler.

Müsteşarlık yetkili müesseselerden yukarıda sayılanların yanında diğer her türlü bilgiyi belirleyeceği şekil ve sürelerde isteyebilir.

Şekli ve kapsamı Merkez Bankasınca belirlenecek tablolar istenilen süreler içinde Merkez Bankasına gönderilir.

Denetime Yetkili Merciler

Madde 16- Yetkili müesseselerin faaliyet ve işlemleri, 1567 sayılı Kanuna göre inceleme ve soruşturma yapmaya yetkili bulunan denetim elemanları ile Kambiyo Müdürlükleri ve ilgili Kanunlarla denetim yapmaya yetkili elemanlar tarafından incelenebilir.

Yetkili müesseseler yukarıda yazılı denetim elemanlarının ve mercilerinin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, evrak ve defterlerini ibraz etmek zorundadırlar.

Merkez Bankası yetkili müesseselerde inceleme yapmaya yetkilidir.

Madde 17- Bu Tebliğ uyarınca yetkili müesseselerce T.C. Ziraat Bankası’na yatırılan dövizler, Bankanın Muhtelif Borçlar-Bloke Paralar Hesabında izlenir ve herhangi bir nedenle faaliyetin sonra ermesi halinde Müsteşarlığın talimatı üzerine ilgili şirkete ödenir.

Bu hesaptaki tutarlara faiz ödenmez.

Geçici Hükümler

Madde 18- Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’a ilişkin 94-32/l2, 95-32/l4, 96-32/l7 ve 97-32/l8 sayılı Tebliğler yürürlükten kaldırılmıştır.

EK: (1)

ADLİ SİCİL VE İSTATİSTİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE

(..................................... CUMHURİYET SAVCILIĞI’NA)

Yetkili Müessese kuruluş izni için HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI’na verilmek üzere adli sicil ve arşiv kayıtlarımın çıkarılarak tarafıma verilmesi hususunda gereğini arz ederim.

İ M Z A

SOYADI :

ADI :

BABA ADI :

ANA ADI :

DOĞUM YERİ/TARİHİ :

NÜFUSA KAYITLI OLDUĞU YER :

İL :

İLÇE :

MAHALLE/KÖY :

CİLT NO :

AİLE SIRA NO :

SIRA NO :

ADRES :

ADLİ SİCİL VE ARŞİV KAYITLARINDA...........................................................’IN
SABIKA KAYDINA RASLANMAMIŞTIR/RASTLANMIŞTIR.

.../.../199...

- ADI SOYADI : FOTOGRAF

- DOĞUM YERİ VE TARİHİ :

- UYRUĞU :

- ANA ADI :

- BABA ADI :

- İKAMETGAH ADRESİ :

- ÖĞRENİM DURUMU (AYRINTILI) :

-MESLEĞİ VE GÖREV ÜNVANI :

- DAHA ÖNCE ÇALIŞTIĞI YERLER :

ÇALIŞILAN YER SÜRESİ GÖREV ÜNVANI
1)
2)
3)
4)

- SON BEŞ YILA AİT YILLIK GELİRLERİ (MİLYON TL):

- ORTAĞI BULUNDUĞU ŞİRKETLER:

- SAHİP OLDUĞU GAYRİMENKULLER:

YERİ CİNSİ PAFTA ADA PARSEL
1)
2)
3)
4)
5)
6)

- MENKUL KIYMETLER (AYRINTILI)

- TAAHHÜT EDİLEN SERMAYENİN KARŞILANACAĞI KAYNAKLARIN AYRINTILI DÖKÜMÜ:

1)
2)
3)
4)
5)
6)

İMZA :

FORMDA AYRILAN BÖLGELERİN KAFİ GELMEMESİ HALİNDE EK FORM KULLANILABİLİR.

1- Çalışılan kurumun, işverenin ya da şirketin adı ya da ticari ünvanı belirtilecektir.
2- İştirak oranı, iştirak edilen şirketin sermayesinin % 5 veya daha fazlası ise doldurulacaktır.
3- Sahip olunan tüm gayrimenkuller bu alana yazılacaktır.
4- Tahvil, bono, değerli taş ve metaller, altın vs. bu kısma yazılacaktır.
5- Ortağı bulunduğu şirketler bölümünde belirtilen şirketlerin hisseleri hariç tutulacaktır.